Home Verhaal Fotoboek Discussiegroep
NSBND 1939/1940

Personen : Hubert Koehler

Hubert Koehler



Alias: Dr. Kühn, Kuehn

Geboortedatum

06-05-1887

Geboorteplaats:

Den Haag

Overlijdensdatum

onbekend

Verbonden aan:

Nationaal-Socialistische Bond van Nederlanders in Duitsland (NSBND)

Leider Sport en Spel

1,63 m lang






 

Hubert Koehler of Köhler (Koehler lijkt de aangewezen schrijfwijze) werd geboren op 6 mei 1887 in Den Haag. Zijn vader Wilhelm (geboren Linz am Rhein) was Duits en zijn moeder Wilhelmina Beijersbergen was Nederlandse. Hij was de oudste van acht kinderen (vijf zussen) en werd al snel genaturaliseerd tot Nederlander. Het gezin woonde in Amsterdam aan het Rapenburg 7, Ruijsdaelkade 51 en van Hogendorpplein 6. Ze verhuisden in 1907 waarbij Hubert naar Den Haag vertrok.

In de periode 1933-1938 woonde hij aan de Rijksweg 280a in Houthem- Sint Gerlach (Zuid-Limburg) waar hij werkte als huis- en decoratieschilder. Met zijn onderneming ging het niet best totdat hij tenslotte failliet ging.

In 1933 was hij lid geworden van de NSB. Eind 1933 was hij correspondent en plaatselijk vertegenwoordiger voor de NSB geworden. Tevens was hij hoofdafdelingsleider van de wandelvereniging in Heerlen.

Begin 1938 vertrok hij naar Duitsland in de hoop daar emplooi te vinden.

NSB in Duitsland
Hij werd eind mei 1938 groepsleider in Erkelenz , later kringleider in Aken en tenslotte leider van de Weerafdeling (beweging Sport en Spel) van de latere NSBND nadat Gerhard van der Veen in het kader van de mobilisatie was opgeroepen. Julius Herdtmann had hem in september 1939 gevraagd die functie te bekleden waarbij Koehler zich uitgaf als voormalig onderofficier terwijl hij slechts enkele maanden diende in 1907 als soldaat-hoornblazer. Aangezien hij geen werk had leende Julius Herdtmann hem maandelijks 300 Reichsmark voor.

Koehler werd zeer actief in het werven van kandidaten voor de Kampfgruppen. Samen met Spreij censureerde hij de uitgaande post uit de kampen, zij waren immers de Nederlandse taal goed machtig. Ook bezocht hij een van de kampen waar de trainingen bezig waren in Duitse uniformen. Vervolgens zocht hij contact met Julius Herdtmann die hem bezwoer dat Mussert van alles op de hoogte was en dat het eigenlijke doel was om hen deel te doen nemen aan de aankomende inval in Nederland. In die periode werkte hij nauw samen met Kurt Mirow van Gruppe II Sabotage Abwehrnebenstelle Koln en Snijders van de NSBND.

In juli 1940 benoemde Herdtmann hem vervolgens tot Inspecteur van de W.A. in Duitsland. Eind juli 1940 kwam hij in aanvaring met Rost van Tonningen toen hij sprak over de taak van de W.A. en de samensmelting tussen NSB en NSBND. Het zal Rost het meest hebben gestoord dat Koehler hem in het openbaar toedichtte wel even het grootste deel van de SDAP en de vakbeweging tot het nationaal-socialisme zou bekeren. Dat bleek echter gecompliceerder. Rost had dat waarschijnlijk heimelijk willen bewerkstelligen zonder alle publiciteit.

Operatie Lena
Samen met Kurt Mirow runde hij na de meidagen de spionnenschool in Chateau de Wimille (Hotel de Marine) een luxueus oord vlakbij de Franse kust nabij Boulogne-sur-Mer waarbij in het kader van operatie Lena een aantal agenten naar Engeland werden gestuurd. Op 3 september 1940 was hij verantwoordelijk voor 2 teams Jose Waldberg en Carl Meier enerzijds, Charles van den Kieboom en Sjoerd Pons anderzijds die langs de Engelse kust van Kent aan wal moesten gaan met radioverbindingsapparatuur. In periode daarna ontstond een campagne waarbij de rol van de Nederlanders bij de inval in mei 1940 binnen de NSB ter discussie werd gesteld, die uiteindelijk leidde tot een kritische kijk op diegenen die bij het werven en aanbrengen van Nederlanders betrokken waren; Julius Herdtmann , Koehler, van der Veen en Damhof.

Op aandringen van Mussert, hoogstwaarschijnlijk, werd hij voorloopig ontheven van zijn functie onder toekenning van een z.g. studieverlof van 6 maanden. Vervolgens kreeg hij een functie bij de Nationalsozialistische Volkswohlfahrtspflege en was zijn rol bij de NSB en de NSBND uitgespeeld.

Naoorlogse berechting
In juli 1950 kreeg Koehler de doodstraf opgelegd hetgeen na een gratieverzoek werd omgezet in levenslang. Hij was toen 56 jaar oud.

(Deze pagina is nog in bewerking. Derhalve zullen, voor zover noodzakelijk, nog aanvullingen en/of correcties volgen.)

Volk en vaderland : weekblad der Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland, 27-05-1938
Paul Bronzwaer, Maastricht en Luik bezet: een comparatief onderzoek naar vijf aspecten van de Duitse bezetting van Maastricht en Luik tijdens de Tweede Wereldoorlog, p. 46-47
Lou de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog 1939-1945, deel 2
Bijzonder Gerechtshof Amsterdam: proces-verbaal terechtzitting inz. Herdtmann 10 juni 1948, p. 8 (NIOD, Doc 1-673) en NA CABR 67 (Bijzondere Raad van Cassatie, dossier 54/50), verklaring Koehler 5 janurari 1949, pagina 13.
Diverse kranten van 29 en 30 juli 1940.
Adres: 18 Route de Rupembert, 62126 Wimille. Deze school stond onder leiding van Oberleutnant Weber. Instructeurs waren Koehler, Mirow, Leutnant Werner Uhln, Schnacke, Hasselbrinck en Schrie. The National Archives, Kew, Richmond, Surrey, KV 2/11, KV 2/13 en KV 2/107
Drs . E. Fraenkel - Verkade, Correspondentie van Mr . M. M. Rost Van Tonningen, Deel 1, p. 655



Gebruiksvoorwaarden Colofon Copyright 2014-2020 J.F.D. Bruinsma, bijgewerkt op 5 januari 2020